PThU Bijbelblog
- Advent met MariaMaria is een typische Adventsfiguur, vol geloof en verwachting. Zo tekent de evangelist Lukas haar althans. Zij staat op het scharnierpunt van de tijd van de verwachting en de tijd van de vervulling, van het Oude en het Nieuwe Testament.
- De Bijbel, grotten en bronnenWaarom hebben veel heilige plaatsen een grot, bron, rots of een andere natuurlijk element? Hoe zit het met de Bijbelse 'verankering' van deze heilige plaatsen? En vinden we die grotten en bronnen ook in de Bijbel?
- 't En zijn de Joden niet...In een eerdere bijbelblog van mijn hand ging het over een ongelukkige zin in het evangelie naar Matteüs: ‘Zijn bloed over ons en onze kinderen’ (Matt 27:25), waarmee het volk tegenover Pilatus de verantwoordelijkheid voor Jezus’ kruisiging op zich neemt. Ik stelde vast dat je met deze passage geen anti-Joodse overtuigingen of daden kunt rechtvaardigen. Toch maakten zulke teksten in de geschiedenis deel uit van een repertoire aan christelijke beschuldigingen en verdachtmakingen jegens Joden.
- Jozef en zijn broers: over slavernij en verzoeningHet kabinet heeft het voornemen geuit om excuses te maken voor het slavernijverleden van Nederland. De slavenhandel en het werk van de slaven op de plantages van de Nederlandse koloniën heeft dit land mede gemaakt tot wat het nu is: welvarend en voor velen comfortabel. De gevolgen van deze geschiedenis werken nog altijd door. Voor mensen van kleur is het in dit land minder vanzelfsprekend een goed bestaan op te bouwen dan voor witte inwoners. Wat betekent het aanbod van excuses? Wat is er nodig om een begin te maken met verzoening?
- Dat Koninkrijk van God, wie hoopt daar nog op?De apostel Paulus schreef dat geloof, hoop en liefde altijd zullen blijven (1 Korintiërs 13:13). Over alle drie zou veel te zeggen zijn, maar hier gaat het vooral om de hoop. Wat bedoelde hij daarmee? Waarop hoopten de eerste christenen? En kunnen gelovigen daar nu iets mee?
- "Zijn bloed over ons en onze kinderen"?Het is een van de pijnlijkste teksten uit het Nieuwe Testament, te vinden in Matteüs 27:25. Als de menigte Jezus gekruisigd wil zien, wast Pilatus zijn handen, en zegt: ‘Ik ben onschuldig aan de dood van deze man. Zie het zelf maar op te lossen.’ Dan volgt er: ‘En heel het volk antwoordde: “Laat zijn bloed ons maar worden aangerekend, en onze kinderen!”’ (NBV21) Of in de NBG-vertaling van 1951: ‘Zijn bloed kome over ons en over onze kinderen!’ Wat moeten we aan met zo’n tekst?
- Aan tafel! Een blog naar aanleiding van IsraëlzondagOp 2 oktober viert de PKN Israëlzondag. De teksten die op deze zondag centraal staan zijn Jesaja 25:6-12 en Lukas 14:12-24. Beide teksten gaan over maaltijden, en sluiten mooi aan bij het jaarthema “‘Aan tafel!’ Van de Maaltijd van de Heer naar de tafel van verbinding In de Bijbel.” Het zijn geen gemakkelijke teksten omdat ze beide lijken te in te houden dat “de ene zijn brood, de ander zijn dood” is. In deze blog onderzoeken we deze teksten in detail en kijken we wat we er vandaag nog mee kunnen.
- Job en de Webb-telescoop: 'Waar is de weg naar de oorsprong van het licht?' (Job 38:19)Op 12 juli 2022 toonde de NASA de spectaculaire eerste foto’s van de Webb-ruimtetelescoop die een stukje universum laten zien ter grootte van een zandkorrel. Job 38:19 is daarbij ineens fascinerend, alsof de verzen ooit geschreven zijn met het oog op mensen van nu, vooral in de nieuwe bijbelvertaling. Hoe rijmen we zulke nieuwe kennis met die oude Bijbel?
- Voorbij die mooie zomerWe kunnen nog een paar dagen van de zon genieten als we dat willen. Maar de zomervakantie is toch echt voorbij en voor heel veel mensen is het allemaal weer begonnen: het werk, de studie, het vrijwilligerswerk, de verzorging, de verplichtingen. Het vakantiegevoel is al snel weer weg en het móét allemaal weer. Er wordt weer veel van je gevraagd.
- Erasmus en het ongelukkige slot van het bijbelboek Openbaring‘Ik verklaar tegenover eenieder die de profetie van dit boek hoort: als iemand er iets aan toevoegt, zal God hem de plagen toevoegen die in dit boek beschreven zijn; en als iemand iets afneemt van wat in het boek van deze profetie staat, zal God hem zijn deel afnemen van de levensboom en van de heilige stad, die in dit boek beschreven zijn.’ (Openbaring 22:18–19, NBV21)
- Wie schreef de brief aan de Hebreeën?Het Nieuwe Testament omvat 27 boeken, met een grote variatie, in genre en in lengte. Er zitten langere evangeliën bij, maar ook brieven van nauwelijks een bladzijde. Meer dan de helft van dat aantal van 27 geldt als de verzameling brieven van Paulus, in vaktaal: het ‘Corpus Paulinum’. Daaronder valt ook de brief aan de Hebreeën. Maar schreef Paulus deze wel?
- Dopen zonder belijdenis. Of ontbreekt er een vers in Handelingen 8?Soms zijn er in oude handschriften van het Nieuwe Testament zinnen toegevoegd die afkomstig zijn uit kerkelijke bijeenkomsten. In Handelingen 8 is een voorbeeld te vinden dat te maken heeft met de doop.
- Internationale samenwerking en interdisciplinariteit in 1 Kon. 5Harmonieus samenwerken aan een groot project: de tekst van 1 Koningen 5:15-32 lijkt een voorbeeldtekst te zijn van hoe het zou kunnen. Hoe spreekt de Bijbel over samenwerking? Zijn er behulpzame teksten over samen bouwen?
- Hoe lazen slaveneigenaren én slaafgemaakten de Bijbel?“Als de Zoon u vrijmaakt, zult u echt vrij zijn” (Johannes 8:36). Die toepasselijke tekst stond in 1863 centraal tijdens de viering van de afschaffing van de slavernij in Suriname. Die viering vond plaats in de Grote Stadskerk van de Broedergemeente in Paramaribo. Op 1 juli is het weer Keti Koti, het feest van de afschaffing van de slavernij. Welke bijbelteksten werden gebruikt om slavernij goed te praten? En hoe interpreteerden de slaafgemaakten zelf de Bijbel?
- Vader, Zoon en Geest ingevoegd in de Bijbel?In 1 Johannes 5:7–8 staat volgens veel bijbelvertalingen dat de Vader, het Woord en de Heilige Geest één zijn. Maar in de NBV21 en andere vertalingen staat deze passage alleen in een voetnoot. Kwam dit stukje in de oorspronkelijke versie niet voor?
- De Bijbel echt gebeurd? Pinksteren als voorbeeldDe Bijbel is geen naslagwerk en ook geen gewoon boek. Het is een misverstand dat er van elke tekst maar één juiste uitleg en één juiste toepassing zou zijn. En het is ook een misverstand dat je de Bijbel kriskras kunt doorkruisen om ‘bewijsplaatsen’ te vinden bij overtuigingen die je toch al had. Hoe moeten we de Bijbel dan wel lezen, bijvoorbeeld rondom Pinksteren?
- Hemelvaartsdag afschaffen, of toch niet?Waarom zou je op Hemelvaartsdag naar de kerk gaan? Vaak is er geen dienst. En waar gaat het ook over? Jezus gaat naar de hemel of het afscheid van Jezus. Niet iets om je vrije ochtend aan te besteden. En toch beweer ik dat die hemelvaart heel belangrijk is. Ga mee op zoek naar de betekenis van Jezus’ hemelvaart, een tocht door Bijbel, liturgie en kunst. Maar eerst een jeugdherinnering.
- Raadselachtig voorbijgaanDeze bijbelblog gaat over een wonderlijk zinnetje midden in een verhaal van Markus: ‘Toen hij zag dat de leerlingen door de hevige tegenwind maar nauwelijks vooruitkwamen, hoe hard ze ook roeiden, liep hij tegen het einde van de nacht over het meer naar hen toe, en hij wilde hen voorbijlopen’ (Markus 6:48 Nieuwe Bijbelvertaling). Jezus heeft de leerlingen per boot vooruitgestuurd, maar gaat hen achterna als hij ziet dat ze het moeilijk hebben. De rest van het verhaal is bekend: als ze hem zien, denken ze dat het een geestverschijning is. Jezus stelt hen gerust, en als hij aan boord klimt gaat de wind liggen.
- Jaël en Judith door de lens van de oorlog in OekraineIedere Bijbellezer leest de Bijbel vanuit de eigen context. Soms kan de eigen situatie een bijbeltekst in een heel ander daglicht plaatsen en begrijpelijker maken. In deze blog leest Halyna Teslyuk teksten over Jaël en Judith vanuit haar ervaring van de oorlog in Oekraine.
- Waarom het verhaal van Judah Ben-Hur op Goede Vrijdag?Goede Vrijdag staat voor de deur, een dag die door veel kerkgangers met rood in de agenda gemarkeerd staat. Sommigen zullen vanavond in de kerk zitten. Anderen kijken vanavond misschien The Passion, waarschijnlijk de bekendste culturele verbeelding van het verhaal van het lijden en sterven van Jezus. The Passion is zeker niet de eerste poging om het lijdensverhaal op dergelijke wijze tot leven te brengen.
- Wie is de knecht des Heren die lijdt voor ons? (Jesaja 53)In de weken voor Pasen gaan velen ter kerke om de Matthäus Passion mee te maken. Muziek en tekst beïnvloeden elkaar. Wel kan men struikelen over deze dikke rode draad: de plaatsvervanging. Jezus' lijden is voor jou! Komt de luisteraar daarbij niet erg ongemakkelijk in de kerkbank te zitten?
- Poerim: een feest van omkeringGisteren en vandaag wordt het Joodse Poerimfeest gevierd. Het verhaal van Ester staat daarbij centraal. Dit verhaal is erg populair in de joodse traditie. Een van de thema’s in het bijbelboek is de onverwachte omkering van een situatie. Deze omkeringen zijn ook terug te zien tijdens Poerim: alle rollen draaien om.
- Poetin en Oekraïne: steeds hetzelfde liedjeIn 1994 beloofde Rusland de grenzen van Oekraïne te zullen respecteren. In ruil daarvoor gaf Oekraïne zijn kernwapenarsenaal op. 28 jaar later valt Rusland met troepen Oekraïne binnen. Het verbreekt daarmee zijn beloften en beroept zich daarbij op overmacht. Zo gaat het vaak, al sinds er internationale verdragen bestaan. En het leidt vaak tot een oorlog met veel slachtoffers.
- Junia? Junia!In Romeinen 16:7 schrijft Paulus: ‘Groet Andronikus en Junia, mijn volksgenoten, die met mij in de gevangenis hebben gezeten, die als apostelen veel aanzien genieten en die eerder dan ik één met Christus zijn geworden’ (NBV21). Wie ditzelfde vers in oudere bijbelvertalingen opslaat komt voor een verrassing te staan. Zo heeft de Statenvertaling van 1637: ‘Groet Andronicum ende Iunian, mijne magen, ende mijne mede-gevangenen, welcke vermaert zijn onder de Apostelen, die oock voor my in Christo geweest zijn.’ Zo ook de HSV: ‘Groet Andronicus en Junias, …’
Het verschilt maar een letter: Junia of Junias. Tegelijk is het een wereld van verschil: laat Paulus hier een vrouw of een man groeten? - Heeft het sjabbatjaar nog iets te betekenen?Het Joodse jaar 5782, dat in september begon, is een zogenaamd sjabbatjaar. De regels voor het sjabbatjaar gaan terug tot de Hebreeuwse bijbel. De bekendste luiden dat elk zevende jaar het land niet mag worden bezaaid en bewerkt, en de oogst niet mag worden verkocht. Het sjabbatjaar lijkt een perfect model van sociale rechtvaardigheid. Kunnen we nog iets met het sjabbatjaar, of moeten we het wegstoppen in de map 'utopie'?
- Apocrief of deuterocanoniek? Omstreden bijbelboeken in Statenvertaling en NBVWie de Nieuwe Bijbelvertaling wil kopen kan kiezen voor een uitgave met de 'deuterocanonieke boeken', of voor een iets goedkopere zonder die boeken. Dat gold voor de NBV uit 2004, maar het geldt ook voor de splinternieuwe NBV21. Hoe kan het dat die verschillende edities er zijn? En welke kun je het beste kiezen? Om die vraag te beantwoorden gaan we eerst terug naar de bekende Statenvertaling uit 1637.
- Ontbreken er verzen in de Nieuwe Bijbelvertaling?Het valt misschien alleen de zeer oplettende lezers van de Nieuwe Bijbelvertaling op, maar af en toe verspringt daarin de versnummering. Zo volgt op Markus 7:15 niet vers 16, maar vers 17. In de nieuwe NBV21 is dat net zo. Waar is dan vers 16 gebleven? In deze bijbelblog leg ik uit wat hier aan de hand is, en ook waarom er eigenlijk niet zoveel aan de hand is.
