Naar hoofdinhoud

Theologie

Theologie is de studie van God, van geloof, van rituelen en religieuze geschriften. Theologen zijn gefascineerd door wat geloof is, hoe je geloof beleeft, hoe je er woorden aan geeft en wat geloof met mensen doet. Maar wat is theologie nou precies, wat houdt de studie in, hoe zit dat? Wij verzamelden alle informatie die je altijd al zocht over theologie op één handige plek.

Wat is theologie?

De letterlijke betekenis van theologie is: de wetenschap van het spreken en denken over God. Maar omdat wij geloven dat God in de hele schepping te zien is, is het moeilijk een terrein te vinden dat daar niet onder valt. Daarom verdelen we de theologie als wetenschap vaak onder in gebieden:

  • Bijbelwetenschap: het bestuderen van wat er over God is geschreven
  • systematische theologie: het nadenken over de leer van de kerk (denk aan zaken als de drie-eenheid) en ethiek (wat is goed en kwaad, en hoe bepalen we dat)
  • praktische theologie: het bestuderen van de manieren waarop mensen handelen en geloven in reactie op God
  • contextuele theologie of interculturele theologie: bestuderen hoe mensen in verschillende contexten en met verschillende achtergronden denken over God
  • Wat is systematische theologie?

    Systematische theologie ordent christelijke religieuze opvattingen in een samenhangend geheel. Het houdt zich vooral bezig met christelijke beweringen over de werkelijkheid in het algemeen.

  • Wat is praktische theologie?

    Praktische theologie is de theologie die zich bezighoudt met de theorie van religieuze praktijken. Denk hierbij aan de  theorie van de catechese, de prediking, de liturgie of het pastoraat.

  • Wat is contextuele theologie?

    Contextuele theologie of contextualiserende theologie is theologie die zich bezighoudt met de dynamiek van een bepaalde context: denk daarbij aan een culturele context, maar ook een technologische context of een politieke context. 

Waarom theologie studeren?

Studenten theologie noemen verschillende redenen om theologie te studeren. Ze zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in geloof of God. Ze willen antwoorden op de vragen die zij zelf hebben over het geloof. Ze voelen zich geroepen om als predikant voor te gaan in een gemeente. Ze willen mensen bijstaan in moeilijke maar ook mooie tijden, zoals bij een uitvaart of een huwelijk. Of ze willen meedenken bij gewetensvragen die er kunnen zijn: bij een soldaat die zich afvraagt of hij wel op mensen kan schieten; bij een arts die zich afvraagt of euthanasie geoorloofd is in een bepaalde situatie. Theologische vragen vind je overal. Juist daarom is theoloog zo’n mooi beroep.

Theologie studeren

Hoe lang duurt de opleiding theologie?

Hoe lang de opleiding duurt, hangt ervan af wat voor opleiding je volgt, aan welke instelling je de opleiding doet en welke studierichting je kiest. Een hbo- en wo-bachelor theologie duurt gemiddeld drie jaar. Daarna kun je nog doorstromen naar een wo-master theologie. Die duurt één tot drie jaar.

Studeer je in deeltijd, dan doe je vaak twee keer zo lang over de opleiding. Een bachelor duurt dan zes jaar, een master twee tot zes jaar.

Als je een eerdere opleiding hebt gedaan, kun je voor sommige onderdelen van de opleiding misschien vrijstelling krijgen.

Bij sommige opleidingen hbo theologie kun je in je vrije ruimte een premaster doen voor een universitaire opleiding theologie. Je kunt dan na de hbo-opleiding direct instromen in een universitaire master theologie.

Waar kan ik theologie studeren?

In Nederland zijn er verschillende instellingen waar je theologie kunt studeren, zowel op universitair als hbo-niveau. Bachelors duren meestal drie jaar. Masters duren tussen één en drie jaar.

  • Protestantse Theologische Universiteit

    De PThU biedt een universitaire opleiding theologie op zowel bachelor als master niveau. De PThU is geworteld in de protestantse traditie. De universiteit is het officiële opleidingsinstituut voor predikanten en geestelijk verzorgers binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). De PThU heeft de volgende opleidingen:

    • Bachelor Theologie: een driejarige bachelor van de Rijksuniversiteit Groningen, waarin de PThU een traject heeft waarmee je een grondige basis legt
    • Master of Theology: een eenjarig internationaal masterprogramma waarmee je je kunt verdiepen in verschillende aspecten van de theologie
    • Master Theologie: een driejarig masterprogramma waarmee je je kunt specialiseren tot predikant, geestelijk verzorger, theologisch ondernemer of onderzoeker.

    Binnen de bacheloropleiding Theologie van de Rijksuniversiteit Groningen kun je ook een PThU-traject volgen, waarmee je je voorbereidt op een PThU-masterprogramma.

  • Radboud Universiteit Nijmegen (RU)

    De RU biedt een universitaire opleiding theologie op zowel bachelor als master niveau. De universiteit werkt daarbij nauw samen met de Katholieke Universiteit Leuven in België. De bachelor Theologie duurt drie jaar. De masteropleiding is Engelstalig en duurt één of drie jaar. Je kunt je hier specialiseren in exegese, kerkgeschiedenis, systematische of praktische theologie.

  • Rijksuniversiteit Groningen (RUG)

    De RUG biedt een universitaire bachelor theologie. Deze bacheloropleiding duurt drie jaar. Heb je het traject van de Protestantse Theologische Universiteit binnen deze bachelor gevolgd, dan kun je daarna een van de masters theologie van de PThU gaan doen. Je kunt ook kiezen voor een van de masters van de RUG, zoals de eenjarige master Theology and Religious Studies.

  • Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA)

    De TUA biedt een universitaire opleiding theologie op zowel bachelor als master niveau. De TUA is geworteld in de gereformeerde traditie. De universiteit is het officiële opleidingsinstituut voor de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland. De TUA biedt een driejarige bacheloropleiding en twee masteropleidingen: een master Theologie van drie jaar en een master ‘Herbronning Gereformeerde Theologie’ van een jaar.

  • Theologische Universiteit Utrecht (TUU)

    De TUU biedt een universitaire opleiding theologie op zowel bachelor als master niveau. De TUU is geworteld in de gereformeerde traditie. De bachelor theologie duurt drie jaar. De TUU biedt een masteropleiding tot predikant en diverse eenjarige masterprogramma’s op gebieden als identiteit, ethiek, oude en nieuwe testament, kerkgeschiedenis en systematische theologie.

  • Universiteit Tilburg (UT)

    De UT biedt een universitaire bachelor en master Theologie. De UT is geworteld in de katholieke traditie. De bachelor kun je volgen zowel in het Nederlands (in Utrecht) als in het Engels (in Tilburg). De master is Nederlandstalig en leidt op tot geestelijk verzorger of pastoraal werker.

  • Vrije Universiteit Amsterdam (VU)

    De VU biedt de driejarige masteropleidingen Theology & Religious Studies en Theologie en Religiewetenschappen.

Hbo-bachelor theologie

Je kunt op verschillende plekken in Nederland een hbo-bachelor theologie volgen.

  • Christelijke Hogeschool Ede (CHE)

    Bij de CHE in Ede word je in drie jaar opgeleid tot jeugdwerker, voorganger, geestelijk verzorger, of diaconaal werker. Na je bachelor kun je instromen in een universitaire master. 

  • Fontys Hogescholen

    Tijdens de opleiding Theologie bij Fontys in Utrecht komen naast het christendom, de levensbeschouwing die de westerse cultuur gevormd heeft, ook andere levensbeschouwelijke tradities aan bod. 

  • Hogeschool Windesheim

    Bij Windesheim in Zwolle volg je in het eerste jaar de lessen samen met de studenten van de Lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing. In het tweede jaar ga je verder met de opleiding waarvoor je gekozen hebt: hbo Theologie. Je kunt daarna kiezen voor een richting die bij jou past. 

  • Viaa

    Tijdens de opleiding Theologie van Viaa in Zwolle ontwikkel je jezelf tot een allround professional. Iemand die het geloof verbindt aan de dagelijkse praktijk en daarmee van betekenis kan zijn in zowel de kerk als de samenleving. De bachelor Theologie bij Hogeschool Viaa duurt vier jaar. 

De bachelor duurt drie jaar. Wil je daarna een master theologie op universitair niveau volgen, dan kun je bij de meeste universiteiten instromen via een premaster.

Theologie in deeltijd studeren

Op veel van de genoemde opleidingen is het mogelijk om theologie in deeltijd te studeren.