MA K van der Ham
Bewustwording van systemisch racisme in Nederland neemt toe, maar er is nog weinig aandacht besteed aan hedendaags racisme binnen kerken. Aangezien kerken volledig deel uitmaken van de verweven realiteit van de Nederlandse samenleving, is het waarschijnlijk dat vergelijkbare dynamieken van systemisch racisme ook in kerkelijke contexten voorkomen. Tot nu toe heeft onderzoek naar racisme in Nederland weinig aandacht besteed aan de invloed van de christelijke traditie op hedendaagse racistische reflexen. Als kerken daadwerkelijk willen bewegen naar een geleefde christelijke theologie die racisme tegengaat, is het essentieel dat zo'n theologie aansluit bij perspectieven van kerkgangers.
Dit onderzoeksproject heeft tot doel een beter inzicht te krijgen in de ervaringen en opvattingen van kerkleden over racisme in de Nederlandse samenleving en te verkennen hoe gezamenlijke initiatieven van kerkleden met verschillende raciale machtsposities kunnen bijdragen aan een geleefde theologie die racisme doorbreekt. Het project streeft ernaar de verstrengeling van het christendom met hedendaagse raciale ideologieën bloot te leggen, als gevolg van de generatie-overstijgende reproductie van culturele identiteit en een geschiedenis van slavernij en kolonialisme.
Dit participatieve praktisch-theologische onderzoeksproject is geïnspireerd door bevrijdingstheologie en hermeneutiek vanuit een bevrijdingsperspectief. Het richt zich op een casestudy van lokale samenwerkingsverbanden tussen overwegend witte en overwegend gekleurde geloofsgemeenschappen. Gemeenschappen die grotendeels homogeen zijn in termen van geracialiseerde identiteiten, en die de interactie aangaan met gemeenschappen die een andere machtspositie binnen het racistische systeem innemen. Interacties waarin ras en racisme waarschijnlijk een rol spelen.
Met behulp van methoden zoals Contextuele Bijbelstudie (CBS) en Intercultureel Bijbellezen (IBR) faciliteert dit project een collectieve reflectie en constructieve interactie over conflicterende ervaringen en opvattingen met betrekking tot racisme en witte suprematie in hedendaagse kerken en de Nederlandse samenleving, in combinatie met een reflectie op de betrokken christelijke theologische concepten.
Dit interdisciplinair onderzoeksproject beoogt daarmee bij te dragen aan een antwoord op een van de meest urgente en complexe uitdagingen voor kerk en samenleving vandaag: hoe reageren we op racisme, met oog voor onze eigen (historische) rol in het in stand houden van racistische structuren in de samenleving?
