Naar hoofdinhoud
  1. Home
  2. Onderzoek
  3. Onderzoeksprojecten
  4. Grond

Grond

Door klimaat- en ecologische veranderingen staan christenen vandaag de dag voor existentiële vragen, maar ook voor geloofsvragen: hoe verhouden we ons tot de aarde op een theologisch verantwoorde manier? Dit interdisciplinaire vijfjarige onderzoeksproject neemt 'grond' voor deze vragen als uitgangspunt.

Steun het project Grond

Over het project

Het project, dat in september 2023 van start is gegaan, richt zich op opvattingen over en omgang met landbouwgrond van boeren en van kerkelijke gemeenten die grond verpachten. Daarnaast komen opvattingen over aarde, grond en bodem zoals belichaamd in preken en gebeden in kerkgemeenschappen in beeld. Samen met betrokkenen (bijvoorbeeld boeren, predikanten, kerkleden) wil het project een verantwoorde, contextgevoelige theologische visie op grond in Nederland ontwikkelen die christenen en christelijke gemeenschappen dient in hun gelovige relatie met de aarde. De PThU voert het onderzoek uit samen met het Sociaal en Cultureel Planbureau en Wageningen University and Research (WUR). Aeres Hogeschool in Dronten is beoogd onderzoekspartner. De Maatschappij van Welstand is maatschappelijk partner in het project.

Download flyer
Grond
Bekijk de film over het onderzoeksproject

Het onderzoeksteam Grond bestaat uit (van links naar rechts): Arnold Huijgen, Marileen Steyn, Mirella Klomp, Mariëlle van Es, Thijs Tromp, Joyce Rondaij, Ciska Stark, en (niet op de foto) Eward Postma, Maroesjka Versantvoort, Oscar Grootveld en Eveline de Smalen. Lees meer.

Deelprojecten

Het onderzoeksproject Grond is interdisciplinair; praktisch theologen en systematisch theologen werken samen met bijbelwetenschappers aan het beantwoorden van de overkoepelende onderzoeksvraag. Het project bestaat uit een diagnostische eerste helft en een gidsende tweede helft, waarvan de opbrengsten zowel in de academische wereld als voor een breed publiek toegankelijk worden gemaakt. 

Dit gebeurt in verschillende deelprojecten, waarin onderzoekers zich richten op een specifiek onderwerp en zo bijdragen aan het ontwikkelen van een verantwoorde theologische visie ten aanzien van grond in Nederland.  

  • Christelijke boeren

    In dit deelproject onderzoeken we samen met christelijke agrariërs hoe geloof een rol speelt op hun erf. We onderzoeken op welke verschillende manieren christelijke boeren zich tot de grond verhouden en identificeren perspectieven en praktijken die kunnen bijdragen aan een theologisch verantwoorde omgang met de grond.

  • Christelijke geloofsgemeenschappen

    Dit deelproject zoekt naar de verschillende posities ten aanzien van grond van een aantal kerkelijke gemeenschappen in Nederland, die naar voren komen in liturgische praktijken (gebeden, liederen en preken in vieringen op bid- en dankdag, zondagse vieringen en kerkelijke praktijken van begraven) en in de theologiegeschiedenis. Het doel is om bestaande gemeentetheologieën in kaart te brengen, te bepalen welke waarden en perspectieven een theologisch verantwoorde visie op grond kunnen bevorderen en te ontdekken hoe die in gemeenschappen ingang kan vinden.

  • Duurzame kerkelijke pachtdeals

    Dit deelproject onderzoekt hoe kerken en diaconieën die landbouwgrond bezitten deze grond beheren en (laten) verzorgen. Het onderzoekt welke theologische motieven een rol spelen in het beheer van deze gronden en kijkt naar goede praktijken van duurzaam grondbeheer. Het doel is om in kaart te brengen hoe economische, ecologische en sociale waarden in balans kunnen worden gebracht.

  • Predikanten

    Als christelijke influencers hebben predikanten een eigen rol in het vertolken van theologie. In dit project onderzoeken zij wat hen helpt en hindert om tot theologisch spreken te komen: welke teksten, praktijken en overtuigingen ten aanzien van grond inspireren hen en welke houden hen tegen om over grond te spreken? Dit deelproject omvat actie-onderzoek waarin predikanten een theologisch verantwoorde visie op grond ontwikkelen die past in de context waarin zij werkzaam zijn.

  • Burgerperspectieven op de duurzaamheidsopgave, in het bijzonder die van christenen

    De PThU en het Sociaal en Cultureel Planbureau voerden in 2023 een grootschalig kwantitatief onderzoek uit naar hoe burgers in Nederland aankijken tegen de duurzaamheidsopgave en hoe die moet worden gerealiseerd. Ook onderzochten we wat mensen bereid zijn op te offeren om deze duurzaamheidsopgave te realiseren. Bijzondere aandacht ging hierbij uit naar christenen en de manier waarop geloof een rol speelt in hun perspectieven en opofferingsbereidheid. 

    Bekijk volledig onderzoeksrapport
    Bekijk de samenvatting

    In 2028 willen we dit onderzoek herhalen, om in kaart te brengen hoe de visie van burgers en van christenen zich over langere tijd ontwikkelt.

Grond: de boer op! 

Gedurende heel het project gaan we 'De boer op'. Met een publieksprogramma onder deze noemer delen we onze wetenschappelijk vergaarde kennis op festivals, bij (eigen) evenementen en in creatieve sessies. Denk aan 'Bijbellezen op het boerenerf' en rondetafelgesprekken met lokale en regionale voedselproducenten. Zo willen we boeren, predikanten, pachters en verpachters, geloofsgemeenschappen en geïnteresseerden toerusten met passende theologie die verder kan helpen bij een gelovige omgang met de grond.  

We kunnen dit niet alleen! Financiële steun, maar ook tips, mooie voorbeelden en suggesties zijn van harte welkom. Bekijk hoe u kunt bijdragen.

Blogs

Gerelateerd

  • Nascholingscursus
    Van U is de aarde - inleiding
    In het christelijk geloof belijden we dat de aarde Gods schepping is en de plaats waar God zich openbaart. Maar wat betekent dat in een tijd waarin klimaatproblemen en ecologische crises zich aan ons opdringen? Hoe verhouden wij én kerkelijke gemeente(n) ons theologisch tot de aarde die we bewonen en bewerken? In deze (inleidende) tweedaagse cursus gaan we in op deze vragen en verkennen we hoe we het gesprek hierover in de kerkelijke gemeente constructief kunnen voeren.
    Lees verder
  • Nascholingscursus
    Van U is de aarde - verdieping
    Is het mogelijk om als kerkelijke gemeente tot actie over te gaan zonder daarbij bestaande verdeeldheid te vergroten? In deze vijfdaagse cursus verkennen de deelnemers in de eigen omgeving het terrein en gaan na wat er nodig is om op deze plek een theologie van de grond op te bouwen en te ‘leven’.
    Lees verder

Comité van aanbeveling

  • Jan Overeem
    Voorzitter Christen Contact Agrarisch

Grond onder mijn voeten, grond om zuinig op te zijn, om te gebruiken, te lopen, te zaaien, te bewerken, te oogsten. Grond waar leven in zit, waar wormen, muizen of ander gedierte de grond bewerken. Grond, waar rentmeesterschap en verantwoordelijkheid de grond onder je voeten is. Deze grond is een mooi onderzoeksperspectief van de PThU.  

  • Henk Massink
    Filosoof en theoloog, expertisegebied duurzaamheid en landbouw

Er is vandaag veel te doen over grond en grondgebruik. Zeker in ons dichtbevolkte land. Wat betekent het dat God Schepper en Eigenaar van deze aarde is? En wat zijn daarvan de implicaties voor de mens als beheerder hiervan? Goed dat de PThU hier vanuit theologisch perspectief naar kijkt. 

  • Trees van Montfoort
    Eco-theoloog en predikant

Toen ik Groene theologie publiceerde, wilde ik de theologie verbreden van een focus op God en mensen naar aandacht voor de hele schepping. Goed dat de PThU nu ‘grond’ als uitgangspunt neemt. Dit project zal laten zien dat theologen iets wezenlijks bijdragen aan een uitweg uit de ecologische crisis.

.