Gerco, Geert en Gerrit studeerden in Zuid-Afrika

Het leek wel een schuilkerk. Niemand van ons drie had verwacht dat een klein kapelletje zich in deze oude faculteit had verstopt. Toen we een poster zagen met een uitnodiging voor de wekelijkse bijeenkomsten (een “vierkwartier” op z’n PThU’s) wisten we dan ook niet waar we heen moesten. Er was geen zaal te bekennen. Er was geen bel die ons uitnodigde. En er ging, naar het leek, geen mens op af. In elk geval niet in grote getalen tegelijk. We klampten een studente aan, en vroegen haar de weg naar de viering. Ze leidde ons door een kleine deur in de kantine. Een gang, een bocht, een deur, en daar stonden we dan. In de kapel van Stellenbosch University. Een verborgen Schatkamer.

Het 'vierkwartier' bleek een halfuur te duren. Het was een mooie bijeenkomst, met bekende Bijbelteksten en vertrouwde liederen in zowel Engels als Afrikaans. Bovendien was er een moment van gebed voor elkaar. Daar zat ik dan; te bidden voor een wildvreemd meisje. En zij voor mij.

Het bovengenoemde is één van de vele, vele ervaringen die we tot nu toe hebben gehad, hier in Stellenbosch. De PThU/VU bood ons de mogelijkheid om een paar maanden het (theologische) klimaat van Afrika op te snuiven, en daarom bevinden we ons inmiddels alweer enkele weken op meer dan tienduizend kilometer afstand van het oude, vertrouwde VU-gebouw. We genieten van de diversiteit aan nationaliteiten, kerken, en contacten. Gisteren speelde je een avondje bierpong met de bovenburen, morgen zit je kippensoep te eten bij een bekende antropoloog en vrouw aan tafel, die ons na een kerkdienst uitnodigden voor een bak koffie. (En de koffie werd opgevolgd door wijn, chips, weer wijn, kippensoep, weer wijn, brood, ijs, et cetera.)

Verschillen en geleerde lessen

De verschillen tussen het onderwijs in Nederland en Zuid-Afrika zijn al wel merkbaar, hoewel we hier nog relatief weinig colleges hebben gehad om een compleet oordeel te kunnen vellen. Ons valt op dat de studenten zich enorm geroepen voelen om met docenten in discussie te gaan. Als iets ze niet zint, als ze iets willen aanvullen, of als ze vragen hebben, dan gaan de vingers direct omhoog, en geven de studenten hun ongezouten mening. Met veel passie overigens. Handen en voeten worden ingezet om hun gesproken woord kracht bij te zetten.

Veel meer dan op de PThU/VU is hier ruimte voor de Bijbel zelf en voor persoonlijk geloof. In sommige colleges lezen we nota bene alleen uit de Bijbel, en aan de hand van het gelezen gedeelte doet de docent zijn verhaal. Studenten praten voortdurend over hun persoonlijk geloof in Jezus, en refereren aan Bijbelteksten. Toen ik ‘advocaat van de duivel’ speelde, tijdens een college Human Dignity, werd ik onmiddellijk bekogeld met een Bijbeltekst door één van mijn medestudenten.

Anderzijds komen we er hier in Zuid-Afrika ook achter hoeveel we al geleerd hebben op de PThU/VU. Niet alleen aan kennis, maar ook aan vaardigheden. We hebben in de afgelopen jaren (enigszins ongemerkt) een meer kritische, en meer academische blik ontwikkeld, en nemen niet zo maar alles aan van de docenten. Bovendien krijgen we in Amsterdam een iets bredere kijk op de onderwerpen die we bespreken, wellicht omdat wij niet in een door het christendom gedomineerde maatschappij leven. Kortom, we hebben meer waardering gekregen voor wat docenten in Nederland ons tot nu toe al hebben bijgebracht.

Een ander verschil tussen de vormen van theologie bedrijven is de praktische insteek in Afrika (in tegenstelling tot het meer theoretische onderwijskarakter in Nederland). Tijdens de colleges gaan de discussies over racisme, armoede en actuele ontwikkelingen in de samenleving (zoals land grabs). We zijn zelf erg blij met de theoretische kaders die ons zijn bijgebracht in Amsterdam; anderzijds zien we ook het belang van de praktische insteek, die onzes inziens nog wel meer ruimte kan krijgen op de PThU/VU.

Dezelfde God, op een heel andere manier

We zien uit naar wat de komende weken ons gaan brengen, hier in het zonnige zuiden. We hopen op veel mooie ervaringen, veel leuke ontmoetingen, en veel interessante colleges. Bovenal hopen we God te ontmoeten. Dezelfde God, op een heel andere manier. Dezelfde God, vanuit een heel andere context.

Aan die God denk ik geregeld als ik uit het raam van mijn studentenkamer kijk. Hoge bergen tekenen het schitterende uitzicht. En als ik die zie, zingt het in mijn hoofd:

‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen.
Waar komt mijn hulp vandaan?
Mijn hulp is van de Heere,
die hemel en aarde gemaakt heeft.’

Gerco Guijt – 9 augustus 2018

Inmiddels zijn we in het tweede gedeelte van het semester aangekomen. De eerste helft van het semester wordt door een week vakantie gescheiden van de tweede helft van het semester. De vakantie beviel ons allen heel erg goed. We hebben erg genoten van de natuur hier in Stellenbosch en omgeving. Daar waar Gerco bezocht werd door zijn familie, zijn Gerrit en Geert samen op pad gegaan om op verschillende plekken de prachtige natuur te bewonderen. Het heeft ons goed gedaan. Erg jammer was alleen dat direct na de vakantie er twee weken gepland stonden vol met toetsen en assignments. Voor werkdruk zijn ze hier in Stellenbosch in ieder geval niet bang, want we hebben erg veel toetsen en papers te maken. We gaan nu pas door krijgen hoe we verwend worden op de VU/PThU. De studiedrukte en met name de enorme hoeveelheid aan papers leert ons wel om snel en efficiënt papers te schrijven. Dat is een mooi voordeel!

‘Shift’ naar een meer liberale theologie

Inmiddels beginnen we het klimaat op de Stellenbosch University steeds beter te proeven. Daar waar we hier juist heen gegaan zijn om onze orthodoxe smaakpapillen te bevredigen, worden we hier onderwezen in een theologie die liberaler is dan we hadden verwacht. Dit blijkt met name bij de zogenoemde bijbelvakken, de vakken waarin we boeken uit de Bijbel behandelen. Vaak wordt de tekst op veel mogelijk manieren genuanceerd. Dit hadden we niet verwacht van een universiteit die staat in een cultuur die nog overwegend orthodox christelijk is. Het voordeel is dat de ‘shift’ naar een meer liberale theologie hier nog vers is en goed wordt onderbouwd. We krijgen van een aantal docenten goed, onderbouwd onderwijs over hoe de ‘shifts’ zijn gemaakt en worden gemaakt. Hoewel ik er misschien niet altijd in mee kan, leer ik nu toch meer over de achtergrond en de onderbouwing van de theologie. Dit is wat mij betreft een verrijking.

Daarentegen blijkt bij een ethisch vak als Human Dignity hoezeer de Bijbel en de Heere God de bron is van ethiek. Zowel docenten als studenten citeren er soms lustig op los. Dit ethische vak is tegelijk confronterend, omdat het ons confronteert met de realiteit van racisme en armoede in Zuid Afrika. Zuid Afrika mag misschien overwegend christelijk zijn en een behoorlijk goede constitutie hebben, maar racisme en armoede zijn volop aanwezig. Met name bij een onderwerp als armoede staan wij met onze handen in het haar. Te meer omdat wij daar ook mee worden geconfronteerd als wij met onze boodschappen het winkelcentrum uitkomen en er een bedelaar om geld komt vragen. Of wanneer wij door Kaapstad lopen, waar de hoeveelheid bedelaars nog groter is. Wat staat mij dan te doen als theoloog en christen?

Dagelijks een belangrijke les...

Ik bedoel: We lopen de kerkdeuren hier in Stellenbosch hier plat, maakt u zich daar geen zorgen over. Dat zit wel goed. Kerken zijn er genoeg en we zijn van plan de meeste kerken te bezoeken. Maar hoe kunnen we, terwijl we iedere keer zo mooi in de kerk zitten, nalaten gerechtigheid te bevorderen, nalaten om de hongerige te voeden, de naakte te bekleden, de arme geld te geven, de dorstige te drinken te geven? Hoe? Dit kan niet. Dan zijn onze samenkomsten en ons gebed de HEERE een gruwel, zegt Jesaja 1. Een enorm belangrijke les voor ons, maar misschien mag ik hem ook aan jou doorgeven via deze weg. 

We waarderen het enorm dat we hier zo goed als alle Nieuw-Testamentische Bijbelboeken onderzoeken en ook dat we op de Christologie goed ingaan. Bij Christologie gaan we alle clauses uit de Apostolische Geloofsbelijdenis aangaande Jezus Christus één voor één langs. Dit brengt ons tot mooie inzichten over de Persoon van de Heere Jezus Christus. Een mooie ervaring hadden we  onlangs in de les toen we een quiz moesten maken tijdens een tutorial. Als VU/PThU-studenten hebben we toen even bewezen dat we met ons gedegen onderwijs de studenten van de Stellenbosch University overtreffen. Met begrippen als θεοτοκος wisten we hen de rimpels op het hoofd te bezorgen en de overwinning in de wacht te slepen. 

Kortom, we hebben het nog erg naar ons zin hier in Stellenbosch. De flinke werkdruk mag de pret niet drukken. Het kwik loopt langzaam op, de lente is zich goed aan het ontwikkelen, dus we genieten steeds meer van het goede weer.

Een hartelijke groet vanuit een Zuid-Afrika, wat baie lekker is.

Geert van Ingen – 5 oktober 2018

Bakken of boekenwijsheid?

Het beeld dat sommige mensen van ons huidige leven hebben, is dat we giraffen voeren, olifanten rijden en dat we dagelijks met strandbedjes de Zuid-Afrikaanse zon bestuderen. Nou, beste lezer, vergeet het maar. In plaats van een duik in de Atlantische Oceaan, worden we ondergedompeld in het huiswerk; en in plaats van het insnuiven van de frisse Zuid-Afrikaanse bergluchten, snuiven we - meer dan verwacht - de oude lucht van boekenwijsheid in.

De studie vergt een hoop inspanning en tijd. Zo hebben we al herhaaldelijk meegemaakt dat we ’s ochtends om 8 uur het faculteitsgebouw betraden voor colleges, om ’s avonds half 8 na een toets dit oord pas weer te verlaten. Kortom: geen geluier. Of nou ja, weinig geluier.

Onze persoonlijke gids

Een groot percentage van onze werkdagen besteden we in de bibliotheek. Tussen boeken en studenten. Gelukkig staat ons een alleraardigste bibliotheekassistente ter zij. Voor alle vragen over boeken, leerwerk en referencing kun je bij haar terecht. Ze is op de hoogte van de inhoud van alle modules en het voorgeschreven materiaal. Bovendien legt ze met alle geduld uit hoe je moet verwijzen naar een bron in je paper, of hoe en waar je dat ene boek precies kunt vinden. Ideaal, zo’n persoonlijke gids!

Het bovengenoemde is slechts één voorbeeld van de geleidelijke wijze waarop de Afrikaanse student wegwijs wordt gemaakt op de academische planeet van lezen en schrijven. Aangezien wij vakken in zowel jaar 1, 2, 3 als 4 volgen, kunnen wij iets proeven van de ontwikkeling die een Afrikaanse student doormaakt. We ervaren ons vak uit jaar 1 als zeer gemakkelijk, terwijl de lat in het vierdejaars vak meters hoger ligt. Ik merk dat ik deze meer geleidelijke ontwikkeling waardeer. Voor mijn gevoel werd ik op de PThU/VU direct in het diepe gegooid met een vak als kerkgeschiedenis.

Toetsing: geef ons maar tien vragen!

Echter, wat betreft het toetsingssysteem betreft, verlangen we terug naar de PThU/VU. Toetsing gebeurt hier in bijna alle gevallen door middel van essayvragen ('Bespreek dat en dat artikel'). Een gemiddelde toets telt twee tot drie vragen, waarmee je twee uur zoet bent. Je schrijft er dan lustig op los, al weet je niet helemaal precies wat de docent wil horen. Zelfs als je het voorgeschreven materiaal, naar je eigen inzien, van binnen en van buiten kent, komt er soms maar een mager zesje op je lijst te staan. Geef ons maar die tien vragen van de gemiddelde PThU/VU-toets!

Wat hebben we het zwaar...?

Op het moment dat ik dit schrijf klinkt die laatste kreet van de vorige alinea als heel ver weg. Immers, het semester is bijna ten einde, en de examens zijn in aantocht. Vier examens, en twee semestertesten staan op het programma. Ondertussen stijgt het kwik tot bijna veertig graden. En dan hebben we het slechts over de buitentemperatuur. De binnentemperatuur wordt door alle toets stress minstens twee keer zo hoog ;-).

Beste lezer, als je nu tot de conclusie gekomen bent dat wij het heel zwaar hebben, dan ben je tot de juiste conclusie gekomen. Dan heb ik mijn doel bereikt, en dan kan ik rustig aan mijn spullen gaan pakken.

Ik ga vanmiddag namelijk surfen.

Gerco Guijt, oktober 2018