Naar hoofdinhoud
Een zwarte vuist steekt in de lucht met daaromheen een stuk touw gewikkeld.
  1. Home
  2. Onderwijs
  3. Seminars van de PThU
  4. Overcoming slavery and racism in church and theology

Overcoming slavery and racism in church and theology

De laatste jaren zijn debatten over racisme en het slavernijverleden erg zichtbaar geworden in de Nederlandse samenleving: discussies over excuses, Zwarte Piet en de Black Lives Matter beweging zijn slechts enkele voorbeelden. Kerken proberen een bijdrage te leveren aan deze onderwerpen en zijn een proces van kritische zelfreflectie ingegaan: hoe verbindt het slavernijverleden zich met het racisme van vandaag in kerk en samenleving? Welke manieren om de bijbel te lezen hebben bijgedragen aan de rechtvaardiging van slavernij en racisme? En wie stond op tegen de realiteit van slavernij en racisme in kerk en theologie en bood andere benaderingen? Deze vragen staan centraal in dit seminar.

Aan de hand van bijbelse, historische, systematisch-theologische en praktisch-theologische literatuur bespreken we praktijken en theologische rechtvaardigingen van slavernij en racisme, maar ook tradities van verzet en vernieuwing.

  • Inhoud

    Het seminar bestaat uit drie delen: een bijbels, historisch en systematisch-theologisch deel.

    We onderzoeken slavernijmetaforen in Bijbelse theologie, duiken in ideeën over slavernij in het vroegmoderne protestantisme, zoals de gedachten van Jacobus E.J. Capitein, een formeel tot slaaf gemaakte zwarte predikant in Nederland in de achttiende eeuw. Voor de negentiende eeuw richten we ons op het Abolitionisme, het streven om slavernij te overwinnen, met speciale aandacht voor Marten Douwes Teenstra in Zuid-Afrika, Indonesië, Suriname en de Antillen.

    Tot slot ontmoeten we de Zwarte Christus als antwoord op racisme in de theologie in de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Europa vandaag.

  • Omvang

    Het seminar is 7,5 ECTS. 

  • Periode

    November 2025 tot en met januari 2026

  • Voor wie?

    Wil je goed geïnformeerd het gesprek aangaan over de rol van de kerk in het slavernijverleden en racisme toen en nu? Dan ben je van harte welkom.

  • Literatuur

    • Jennifer A. Glancy, Slavery in Early Christianity, FortressPress, Minneapolis, 2006, 1-70; 102-129, 157-168; 172-176. 112 pp.
    • Annette Merz, ‘Believers as “Slaves of Christ” and“Freedpersons of the Lord”: Slavery and Freedom asAmbiguous Soteriological Metaphors in 1 Cor 7:22 andCol 3:22-4:1‘, NTT Journal for Theology and the Study ofReligion, 72(2), 2018, 95-110. 15p.
    • Annette Merz, ‘The Fictitious Self-Exposition of Paul: HowMight Intertextual Theory Suggest a Reformulation of theHermeneutics of Pseudepigraphy?’, in: T. L. Brodie, D.R.MacDonald and S. E. Porter (eds.), The Intertextuality ofthe Epistles. Explorations of Theory and Practice(Sheffield: Sheffield Phoenix Press 2006), 113-132. 19 p.
    • Mende Nazer, with Bernadette J. Brooten, Epiglogue, in:B. Brooten (ed.), Beyond Slavery. Overcoming ItsReligious and Sexual Legacies, Palgrave MacMillan, NewYork, 2010, 309-318. 9 pp.
    • David P. Wright, “She Shall Not Go Free as Male SlavesDo”: Developing Views About Slavery and Gender in theLaws of the Hebrew Bible, in: B. Brooten (ed.), BeyondSlavery. Overcoming Its Religious and Sexual Legacies,Palgrave MacMillan, New York, 2010, 125-142. 17 pp.
    • Thinking about slavery in Early Modern Protestantism.
    • D.N.A. Kpobi, Mission in chains. The life, theology andministry of the ex-slave Jacobus E.J. Capitein 1717-1747.With a translation of his major publications (Zoetermeer:Boekencentrum 1993). Selected chapters: 100 pp.
    • The legacy of slavery in contemporary theology: the BlackChrist
    • Kelly Brown Douglas (2019), The Black Christ, OrbisBooks: Maryknoll New York (1994). 170 pp.
    • Erica Meijers (2014), ‘The End of the Colonial Mindset:Apartheid as Challenge for the Protestant Churches in theNetherlands', in: Annegreth Schilling und Katarina Kunter(red.), Globalisierung der Kirchen. Der Ökumenische Ratder Kirchen und die Entdeckung der Dritten Welt in den1960er und 1970er Jahren, Göttingen: Vandenhoeck &Ruprecht, p. 313-333.
    • The New Gospel Film by Milo Rau.
    • Gert van Klinken, From Natural Theology to Abolitionism.Marten Douwes Teenstra and Slavery, 1795-1865. Inmanuscript (verwachte verschijning 2026), 300 pp.

    Aanbevolen

    • Additional literature to be used for the papers is availablein the library.
    • Mary E. Sommer, The Slaves from the Churches. AHistory (Oxford, 2020), 43 pp.
    • Anthony Reddie, Is God colour-blind? Insights from BlackTheology for Christian Ministry (SPCK, 2009) 10 pp.

  • Docenten

  • Toetsing

    Je sluit het seminar af met een literatuurstudie en een paper over een onderwerp naar keuze, gerelateerd aan het seminar.