Naar hoofdinhoud

Studiereis naar Israël, thema Messianisme

Kern van de studiereis is het meenemen van predikanten en theologen in de verkenning van de joods-christelijke relaties, Israëltheologie en actualiteit rond de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden. De reis omvat een verdiepende kennismaking met land en volk, theologische reflectie, ontmoetingen en gesprekken met orthodoxe, conservatieve en liberale joden, Messiasbelijdende joden, Palestijnse christenen, de politieke situatie en verzoeningsinitiatieven. Sleutelwoorden zijn hierbij academische doordenking en vertaling naar de praktijk. In 2023 zal dit zich concentreren rond het thema Messianisme. 

Messiasverwachting; het is een onderwerp dat Jodendom en christendom zowel bindt als scheidt. Tijdens deze studiereis laten we ons door de joodse en christelijke traditie voeden als het gaat om het onderwerp messiasverwachting. We gaan aan de slag met vragen als: Wat is eigen aan de Joodse messiasverwachting? In hoeverre voldoet Jezus aan de messiasverwachting in zijn tijd? Wat is kenmerkend voor de messiasverwachting van Druzen en Samaritanen? En waarom zijn veel religieuze Joden terughoudend als het gaat om de messiasverwachting? 

Het is niet realistisch te denken dat we tijdens deze studiereis de geschilpunten met betrekking tot de messiasverwachting de wereld uit helpen. Het is echter van grote waarde dat Joden en christenen tenminste gezamenlijk de bereidheid tonen om zich ontvankelijk onder te dompelen in het denken van de ander met betrekking tot de messias.

Tijdens de reis zal het thema Messianisme gaan leven in gesprekken en plekken. Verbindingen tussen vroeger en nu en tussen verschillende religieuze tradities worden ervaarbaar. Zo komen we in Haifa en in het Carmelietenklooster in Jokneam op het spoor van de positie van Elia in de messiasverwachtingen in verschillende tradities, ontdekken we Samaritaans Messianisme in Gerizim en volgen we de sporen van Jezus, de christelijke Messias in bezoeken aan Nazareth, het gebied rond het Meer van Tiberias en in Jeruzalem. In Jeruzalem vieren we ook de Sjabbat mee en leren we over joods messianisme in een wandeling van Olijfberg naar Tempelplein o.l.v. Doron Bar (Schechter Instituut) en een bezoek aan het Schechter Instituut. Via een bezoek aan de Dode Zee regio en Qumran stuiten we op Qumran messianisme en in het Herodion horen we over de tweede eeuwse messias Bar Kochba.

  • Doel

    Het studieprogramma helpt de deelnemers zich te bezinnen op de verbondenheid met het Joodse volk en de betekenis daarvan te ontdekken. Tegelijk is het programma zo ingericht dat ook de oecumenische verbondenheid met Palestijnse christenen daarin gestalte krijgt. Een belangrijk aspect van dit programma is dan ook onderlinge uitwisseling en reflectie op verschillende posities die in de kerk worden ingenomen ten opzichte van Israël en de Palestijnse gebieden. Het studieprogramma beoogt niet alleen in Israël over grenzen heen te zien, maar ook in Nederland bruggen te bouwen.

    Deelnemers aan het programma stellen vooraf een eigen leerdoel vast, dat in thematisch geclusterde groepen rond deelthema's wordt uitgewerkt. De groepjes doen elkaar tussentijds verslag van de eigen bevindingen en raken hierover in gesprek. Deze onderlinge ontmoeting is een wezenlijk element van de theologische reflectie en persoonlijke (geloofs)vorming en krijgt mede gestalte door de vragen die vanuit de deelnemers naar voren komen.

  • Doelgroep

    Theologen/predikanten uit de Protestantse Kerk die de studiereis in het kader van de Permanente Educatie willen maken. De groep zal in totaal minimaal 18 en maximaal 24 deelnemers omvatten.

  • Opzet studieprogramma en reis

    Het programma is begonnen met twee voorbereidingsdagen, in juni en in oktober 2023, met colleges en workshops. De colleges gaven een inleiding op het thema en verschillende theologische, historische, sociologische en politieke vragen die daarmee samenhangen. In de workshops stellen de deelnemers hun eigen leerdoel vast en doen zij het nodige voorwerk voor het in Israël te verrichten onderzoek.

    Naast deze voorbereidingsdagen vindt een persoonlijke voorbereiding plaats door het bestuderen van algemene literatuur en door het formuleren van een eigen vraagstelling.

    NB Overweeg je om in 2024 met de reis mee te gaan maar heb je niet deelgenomen aan de studiedagen in 2023, dan ontvang je informatie over een vervangende opdracht en kun je nog aansluiten bij één van de themagroepen.

    De kern van het programma bestaat uit een tiendaagse studiereis naar Israël / Palestina. Het thema Messianisme zal dan gaan leven in gesprekken en plekken, verbindingen tussen vroeger en nu en tussen verschillende religieuze tradities worden ervaarbaar. De reis is opgebouwd rond ontmoetingen met lokale organisaties en medewerkers. Er zijn lezingen, wandelingen,  gezamenlijke maaltijden, bezoeken aan tempels, synagoges en verblijven in onder andere Nes Amim en Jeruzalem.

    Na de reis volgt nog een evaluatieve dag, waarin reflectie op en integratie van de eigen ervaringen een plaats krijgen.

  • Voorbereiding, opdrachten en studiebelasting

    26 juni 2023:
    Informatie en voorbereidingsactiviteiten (6 uur) > VERVANGENDE OPDRACHT

    • Studiedag met twee inleidende colleges
    • Uitleg van het programma, formuleren leerdoel en keuze werkgroep deelthema

    2 oktober 2023:
    Informatie en voorbereidingsactiviteiten (44 uur) > INHALEN/VERVANGENDE OPDRACHT

    • Studiedag met colleges, introductie op thema’s die aan de orde zullen komen tijdens de reis. Aansluitend zelfstudie 
    • Uitwerking vraagstelling en werkplan met werkgroep 
    • Drie dagen zelfstudie, voorbereiding eigen onderzoek 

    11-21 november 2024: Studiereis Israël (80 uur)
    Gezamenlijk reisprogramma 

    • iedere groep bereidt één onderdeel van het algemene reisprogramma in het bijzonder voor, geeft hierop een introductie en leidt hierover een gesprek ter plaatse (14 uur)
    • Deelnemers schrijven een blog over een deel van het programma voor het verslag (2 uur)

    December 2024 - januari 2025 (22 uur)

    • Verwerking, schrijven van verslag, voorbereiding presentatie (2 dagen) 
    • Afsluitende studiedag: evaluatie, reflectie, integratie 

    Totale Studiebelasting: 168 uur (= 6 ECTS)

  • Begeleiding

    De cursusleiding is in handen van drs. Albert Groothedde (CIS) en dr. Lieve Teugels (PThU)

    De reisleiders zullen niet alleen oog hebben voor het academische niveau van de bijdragen aan de reis, maar ook voor de betrokkenheid van de deelnemers bij de gesprekken en de relatie met persoonlijke (geloofs)vorming.  Dat laatste aspect krijgt mede gestalte door dagelijkse bezinningsmomenten tijdens de reis.

  • Toetsing

    Van elke deelnemer aan het programma wordt betrokkenheid en openheid verwacht ten aanzien van de vragen die aan de orde zijn. Het programma is zo ingericht dat de deelnemers niet passief kunnen blijven. Elke deelnemers schrijft een kort verslag van de bevindingen ten aanzien van de leervraag. Deelgroepen presenteren iets van hun thema tijdens de terugkomdag. 

  • Organisatie

    De volgende organisaties zijn betrokken bij de totstandkoming van de reis:

    • Centrum voor Israëlstudies
    • Protestantse Theologische Universiteit
    • Gereformeerde Zendingsbond
    • Kerk en Israel
    • Kerk in Actie 

    In 2012 gaven Kerk in Actie en de Gereformeerde Zendingsbond voor het eerst opdracht aan het Centrum voor Israëlstudies (CIS) om een studiereis voor theologen te organiseren. Het CIS werkte dit uit met de PThU en sinds die tijd hebben meedere reizen kunnen plaatsvinden.

  • Veiligheid

    Deelnemers worden vooraf en tijdens de reis geïnformeerd over de geldende veiligheidsmaatregelen. Vooraf ondertekenen zij een veiligheidsprotocol en ook zullen gegevens van reisverzekering en contactpersonen in geval van nood van te voren opgevraagd worden. 

  • Kosten

    De kosten voor de studiereis bedragen € 3695 per persoon. Dat is inclusief de twee voorbereidende studiedagen in Nederland, de heenreis, het vervoer, verblijf en maaltijden tijdens reis in Israel, de terugreis en de terugkomdag in Nederland.

    Bijkomende kosten zijn een enkele extra maaltijd. Van de deelnemers wordt bovendien verwacht dat zij zelf een goede reisverzekering afsluiten. 

    Fondsen en tegemoetkoming studiekosten

    De reis wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit fondsen en bijdragen van verschillende partners. In de cursusprijs van € 3695 zijn bijdragen uit verschillende fondsen al verwerkt. 

    De studiereis valt onder het aangestuurde deel van de Permanente Educatie: Voor predikanten die nog (minimaal) 6 punten hebben in het kader van het aangestuurde deel van de PE wordt maximaal € 2225 van deze reis door de Landelijke Kerk (PKN) vergoed.  Daarnaast is een tegemoetkoming in de kosten tot € 500 aan te vragen via Stichting Aanpakken. De eigen bijdrage komt daarmee rond de € 1000 te liggen.

  • Aanmelden

    Deelnemen
    Belangrijk voor deelname:

    • Belangrijk is een goede gezondheid i.v.m. de fysieke onderdelen in het programma.
    • De reis is niet geschikt voor minder-validen. Er zullen o.a. regelmatig plekken te voet bezocht worden. 
    • Specifieke dieetwensen kunt u aangeven bij het aanmelden