Pastorale zorg in de laatste levensfase

Na afloop kan de deelnemer in pastorale begeleiding in de laatste levensfase:

• fysieke, psychische en sociale thema’s verbinden met geloofsthema’s
• bijbels-theologische en praktisch-theologische afwegingen formuleren
• afstemmen op rouwprocessen van gemeenteleden
• afstemmen op ethische vragen van gemeenteleden
• het eigen communicatief repertoire verder uitbouwen
• krachten en beperkingen van evidence benoemen en deze (afgestemd) toepassen
• zichzelf kwetsbaar opstellen tijdens het pastoraal gesprek en gebed

De deelnemer werkt aan de volgende competenties:

• hermeneutische
• academische
• pastorale
• personale
• integratieve

Gemeentepredikanten, kerkelijk werkers, geestelijk verzorgers

Literatuur lezen (lijst onder Literatuur).

Voorafgaand aan de tweede bijeenkomst lever je een casusbeschrijving aan. Instructies volgen in de eerste bijeenkomst.

• Casusbeschrijving met korte reflectie, uiterlijk 5 werkdagen (dus 7 dagen) voorafgaand aan tweede bijeenkomst opgestuurd naar de docent. Instructies volgen na de eerste bijeenkomst. Nadruk ligt op de hermeneutische, pastorale en personale competenties.
• Eindopdracht: casusbeschrijving (zojuist genoemd) wordt verder uitgewerkt tot een paper van maximaal 2.500 woorden (literatuurverwijzingen niet meegerekend), waarin minstens 2/3 van de cursusliteratuur is verwerkt met verwijzingen, en minstens één wetenschappelijke tekst. Nadruk ligt bij deze opdracht op alle competenties (inclusief academische en integratieve). Eindopdrachten beoordeeld met een voldoende, leiden tot registratie van de punten.

De definitieve literatuur wordt via Blackboard bekend gemaakt.

Bijeenkomst 1

• David Clark, “Between Hope and Acceptance: The Medicalisation of Dying,” British Medical Journal, 324, no. 7342 (2002), 905-7. Link (Open Access)
• IKNL, Richtlijn Zingeving en Spiritualiteit in de Palliatieve Fase. Landelijke Richtlijn (Utrecht: IKNL, 2018). Link (Open Access)
• Marie-José Gijsberts, Anke Liefbroer, René Otten, and Erik Olsman, “Spiritual Care in Palliative Care: A Systematic Review of the Recent European Literature,” Medical Sciences, 7, no. 2 (2019), Epub. Link (Open Access)
• Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, Zonder Context Geen Bewijs. Over de Illusie van Evidence-Based Practice in de Zorg (Den Haag: RvS, 2017), 13-38. Link (Open Access)
• Erik Olsman, Carlo Leget, Wendy Duggleby, and Dick Willems, “A Singing Choir: Understanding the Dynamics of Hope, Hopelessness and Despair in Palliative Care Patients. A Longitudinal Qualitative Study,” Palliative and Supportive Care, 13, no. 6 (2015), 1643-50. Link (Open Access)
• Erik Olsman, Dick Willems, and Carlo Leget, “Solicitude: Balancing Compassion and Empowerment in a Relational Ethics of Hope. An Empirical-Ethical Study in Palliative Care,” Medicine, Health Care and Philosophy, 19, no. 1 (2016), 11-20. Link (Open Access)
• Theo Pleizier, “Psychologie en Narrativiteit in het Pastoraat. Overwegingen bij de Terugkeer van de Ziel,” Kerk en Theologie, 70, no. 2 (2019), 118-30. Link (Open Access)
• GGZ Standaarden, “5.4 Persisterende Complexe Rouwstoornis (PCRS),” Link naar Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen (1 pagina)

Bijeenkomst 2

• Elizabeth Boase, “Constructing Meaning in the Face of Suffering: Theodicy in Lamentations,” Vetus Testamentum, 58, no. 4 (2008), 449-68. Link (Open Access)
• Simon Dein, John Swinton, and Syed Qamar Abbas, “Theodicy and End-of-Life Care,” Journal of Social Work in End-of-Life & Palliative Care, 9, no. 2-3 (2013), 191-208. Link (Open Access)
• Erik Olsman, Bert Veneberg, Claudia van Alfen, and Dorothea Touwen, “The Value of Metaphorical Reasoning in Bioethics: An Empirical-Ethical Study,” Nursing Ethics, 26, no. 1 (2019), 50-60. Link (Open Access)
• Christo Thesnaar, “Transferring Frozen Conflict to Future Generations. In Search of a Contextual Pastoral Approach,” in Reconciliation, Forgiveness and Violence in Africa, ed. Marius Nel, Dion Forster & Christo Thesnaar (Stellenbosch: African Sun Media, 2020), 111-129. Link naar "Download Chapter"
• Reijer de Vries, “Het Pastorale Gebed als Afsluitingsritueel,” Theologia Reformata, 58, no. 1 (2015), 6-24. Link (Open Access)

De cursuskosten bedragen € 768

Voor deelnemers die nog  (minimaal) 2 punten hebben in het kader van het aangestuurde deel van de PE wordt deze cursus door de  Landelijke Kerk (PKN) vergoed. 

Je ontvangt zelf een factuur van ons voor deze cursus. Als je binnen je PE-budget nog recht hebt op vergoeding, dan kun je de kosten van de cursus geheel of gedeeltelijk declareren bij de Landelijke Kerk (PKN) (zo nodig ook vóór betaling). Het declaratieformulier vind je op de website van de PKN, evenals meer uitleg over je budget en de regeling. De informatie en de link naar het formulier staan daar onder de kop ‘Voortgezette nascholing - studiekosten aangestuurd aanbod’.

2 EC = 56 uur (33 uur literatuur, 11 uur onderwijs, 2 uur eerste opdracht toetsing, 10 uur eindopdracht toetsing)

SKGV
Deze cursus is bij de SKGV geaccrediteerd voor 4,5 studiepunt.

Data 2024
Tweedaagse cursus op de volgende dagen:

• maandag 04 november 9:00 – 14:00 uur ONLINE (incl pauze)
• maandag 25 november 09:00 – 16:00 uur Nieuw Hydepark, Doorn 

Inschrijven kon tot 15 oktober.

Heb je belangstelling voor een volgende cursus, laat het ons weten via onderstaaande button: 

Bij annuleren:
Onze annuleringsregeling vind je op de pagina Overige informatie en voorwaarden

Prof. Dr. Erik Olsman (1980) is universitair hoofddocent geestelijke verzorging, Protestantse Theologische Universiteit. Tevens is hij voorzitter van de herziening van de nationale palliatieve zorg richtlijn ‘Rouw’ (IKNL) en ethicus in een Regionale Toetsingscommissie Euthanasie (VWS). Voorheen werkte hij als onderzoeker in medische ethiek (AMC), universitair docent in medische ethiek (LUMC) en als geestelijk verzorger in psychiatrie en palliatieve zorg.