Naar hoofdinhoud

De pastor als ethicus

Ethiek heeft op verschillende manieren een rol in het pastoraat. Zowel in de keuzes van de pastor, als in de vragen van de pastorant. In deze cursus komen beide aan bod. Er wordt een methode aangereikt voor het omgaan met morele vragen. We gaan in op de rol van de Bijbel in de omgang met ethische vraagstukken en gaan aan de hand van enkele cases in op concrete dilemma’s.

Omgaan met morele keuzes in de beroepspraktijk

In twee dagen richten we ons op twee niveaus van morele reflectie. De ethiek van het pastoraat betreft keuzen van de pastor: hoe gaat zij of hij om met macht en gezag, met schaarse tijd, te hoog gestelde of botsende verwachtingen, met pijnlijke of gevoelige informatie, met pluraliteit in de gemeente, met persoonlijke vriendschappen of met eventuele besmettingsrisico’s?

Ethiek in het pastoraat gaat over de pastorant die behoefte kan hebben aan morele coaching. Voorbeelden zijn vragen rondom seksualiteit en gender, echtscheiding, keuzes rondom prenataal onderzoek met de mogelijkheid van zwangerschapsafbreking, keuzes rondom het levenseinde, rond burgerlijke ongehoorzaamheid of inzet in een militaire missie.

Op beide dagen gaan we aan de hand van voorbeelden en casuïstiek dieper in op concrete vraagstukken. Op dag één gaat het over omgaan met geheimen; op dag twee over ingrijpende medische beslissingen.

  • Doelgroep

    Gemeentepredikanten, kerkelijk werkers en geestelijk verzorgers met een interesse voor ethiek en/of met een behoefte om beter om te kunnen gaan met complexe ethische vraagstukken in een plurale gemeente of een plurale instelling.

  • Doelstellingen

    Na deze cursus:

    • hebben de deelnemers kennisgenomen van het Utrechtse stappenplan ethiek
    • zijn ze beter in staat om leiding te geven aan het morele gesprek in de plurale gemeente
    • hebben ze verbindingen gelegd tussen hedendaagse ethische vragen en bronnen uit Bijbel en traditie
    • zijn ze in staat om deze kennis toe te passen op het terrein van enkele concrete vragen
    • hebben ze beter zicht hoe om te gaan met ethische vragen die het eigen functioneren betreffen
  • Competenties

    In deze cursus wordt gewerkt aan de volgende competenties:

    • pastorale competentie
    • hermeneutische competentie
    • ethische competentie
  • Opzet

    Op beide dagen wordt ingegaan op literatuur die vooraf is gelezen. Er zal sprake zijn van gemengde werkvormen bestaande uit hoorcollege, werkcollege en groepswerk.

  • Voorbereiding

    Voorafgaand aan de cursus lezen de cursisten ongeveer 150 pagina’s literatuur. Lezing daarvan wordt verondersteld zodat tijdens de cursus daarop kan worden voortgebouwd.

  • Toetsing

    De deelnemers schrijven een casestudy van maximaal 3.000 woorden over een concreet ethisch vraagstuk ‘in het pastoraat’ of ‘van het pastoraat’. Dit paper maakt gebruik van de cursusliteratuur plus ten minste één andere wetenschappelijke tekst.

  • Literatuur

    Henk ten Have, Ruud ter Meulen en Evert van Leeuwen, Medische ethiek. Derde, herziene druk (of later). Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2009. Daarvan Hoofdstuk 7, Communicatie (over geheimhouding).

    L.L.E. Bolt (2003), Het stappenplan: een structuur voor ethische reflectie en discussie. In: L.L.E. Bolt, M.F. Verweij & J.J.M. van Delden (et al.), Ethiek in praktijk (pp. 17-32). Tweede, geheel herziene druk. Assen.

    Theo Boer, ‘Moreel beraad en moreel beleid in de kerk’, Praktische Theologie 35, 2 (2008), 136-48 (over pluraliteit)

    Theo Boer en Dick Mul, ‘The Bible and Medical Ethics’, in: CMF-Bulletin 2014, 2 (internationale special, juli 2014), 4-7 (over de vier bijdragen van de Bijbel aan de theologische ethiek volgens James M. Gustafson).

    Twee of drie aanvullende artikelen over ethische thema’s die bij de aanvang van de cursus op dat moment actueel zijn.

  • Docenten

  • Studiebelasting

    Permanente Educatie:
    2 ECTS:

    • voorbereiding lesdagen: 2 keer 8 uur = 16 uur
    • twee lesdagen: 2 keer 8 uur = 16 uur
    • aanvullende literatuurstudie en schrijven paper: 24 uur

    SKGV:
    Deze cursus is bij de Stichting Kwaliteitsregister Geestelijk Verzorgers geaccrediteerd voor 6 punten Vakbekwaamheid

  • Data en locatie

    Dinsdag 11 februari en 11 maart 2025
    Locatie: Hydepark, Doorn

  • Inschrijven

    Inschrijven kan tot 15 januari '25

    Inschrijven:
    Via de inschrijfbutton kom je in de omgeving van Osiris. Kies hier voor collegejaar 2024-2025.

    Bij annuleren:
    Onze annuleringsregeling vind je op de pagina Overige informatie en voorwaarden

  • Kosten

    De kosten voor de training bedragen € 675.

    Voor predikanten en kerkelijk werkers die nog (minimaal) 2 punten hebben in het kader van het aangestuurde deel van de PE wordt deze cursus door de Landelijke Kerk (PKN) vergoed. 

    Je ontvangt zelf een factuur van ons voor deze cursus. Als je binnen je PE-budget nog recht hebt op vergoeding, dan kun je de kosten van de cursus geheel of gedeeltelijk declareren bij de Landelijke Kerk (PKN) (zo nodig ook vóór betaling). Het declaratieformulier vind je op de website van de PKN, evenals meer uitleg over je budget en de regeling. De informatie en de link naar het formulier staan daar onder de kop ‘Voortgezette nascholing - studiekosten aangestuurd aanbod’.