De Tilburgse Sterrentocht
Op zondag 7 januari 2024 werd, voor de tweede keer, een Sterrentocht georganiseerd in Tilburg. Vertegenwoordigers van ruim 30 verschillende organisaties liepen achter een grote, lichtgevende ster door de binnenstad van Tilburg. Schoolkinderen, koorzangers, dansers en mensen van religieuze gemeenschappen verenigden zich in deze processie. Velen van hen droegen een lampion met een kaarsje erin mee, sommigen hadden een lichtsculptuur gemaakt van bamboestokken en licht doorlatend papier. De Sterrentocht werd voor de tweede keer georganiseerd en vergeleken met vorig jaar was het aantal deelnemers verdubbeld. Er ontstaat in Tilburg een nieuw ritueel, zo lijkt het, en het slaat aan! Martin Hoondert schreef een blog over dit nieuwe ritueel.
De Sterrentocht heeft een historische en religieuze achtergrond, het ritueel is verbonden met het rooms-katholieke feest van Driekoningen. In vroeger jaren trokken kinderen door de straten van Tilburg met hun lampionnen. Ze belden aan bij de huizen, zongen een Driekoningenlied in de hoop op snoep. Het Driekoningenfeest vindt zijn oorsprong in het kerstverhaal, waarin drie wijzen bij de pasgeboren Jezus op bezoek komen. In het westerse christendom werden deze drie wijzen voorgesteld als drie koningen: Caspar, Melchior en Balthasar. Sinds de 12e eeuw bevinden de relieken (stoffelijke resten) van de drie koningen zich in de Dom van Keulen. De viering van het Driekoningenfeest werd in het westen verbonden met gebruiken rond de winterzonnewende en de midwinterfeesten. Het eten van de ‘koningskoek’ en het bedelen om snoep herinneren hieraan. Marian Geurtsen schrijft over de koningskoek op haar website: “Al in de dertiende eeuw is er geschreven over een traditie van de koningskoek met een boon erin. Wie het stuk met de boon treft, wordt koning en mag een dag lang de baas zijn. In Vlaanderen hield men een stuk van de Driekoningenkoek apart, dat werd het Onze-Lieve-Heerdeel genoemd en aan de bedelaars gegeven.” Het gebruik om met Driekoningen lampionnen met kaarsen en andere lichtgevende sculpturen in processie mee te dragen is afkomstig van de Germaanse midwintervuren.
Foto op deze pagina gemaakt door Martin Hoondert
