Het lied van het lam: gevonden!

David en Goliat

Het lied over David beschrijft de confrontatie tussen Goliat en David (1 Sam 17:43-49) in vrije vorm (het lied staat hieronder in het blauwe kader). Het is een acrostichon: elk couplet begint met een opeenvolgende letter van het alfabet. Aan het eind staan nog enkele extra coupletten buiten het alfabet om. Al met al 27 coupletten. Het lied begint met dreigende woorden van Goliat: David zal deze tweestrijd niet overleven. David antwoordt in vertrouwen op God: Goliat zal het niet overleven! Dan volgen vier coupletten met een grappig gesprek tussen de vijf stenen die David had opgeraapt voor gebruik in zijn slinger. Op de stenen staan vijf namen: Abraham, Isaak, Jakob, Mozes en Aäron. Welke van de vijf stenen mocht Goliat verslaan? God kiest de steen van Aäron uit: hij stond bekend als vredestichter. Na de beschrijving van de val van de reus eindigt het lied met een gebed: “Moge God voor eeuwig met ons doen wat Hij voor die generatie heeft gedaan!” Een gebed om eeuwige vrede.

David als lam

De meeste beelden uit het lied komen uit de bijbeltekst over David en Goliat. David stelt koning Saul gerust met zijn ervaring als herder. Hij beschermde zijn schapen tegen leeuwen en beren (1 Sam 17:34-35). Zo zou God als zijn herder hem bevrijden uit de handen van Goliat (1 Sam 17:37). De combinatie van een lam dat tegen een beer of leeuw vecht, zit dus impliciet al in het oorspronkelijke verhaal. Het lied noemt David expliciet een lam, maar met twee verschillende woorden. Coupletten 6, 13 en 19 gebruiken het gewone Aramese woord voor “lam”. Coupletten 2, 5 en 9 hebben het woord “jongen”, wat zowel lammetje als jochie kan betekenen.

Het lam in Openbaring

Dat brengt ons bij het woord “lam” in Openbaring. Maar dat is lang niet de enige overeenkomst met dit laatste bijbelboek. Ook in Openbaring is het lam tegelijkertijd herder (Openb 7:17, zie couplet 8). Het lam is zelfs koning aan het eind, net zoals David (Openb 11:15; 17:14; couplet 4). En wonderlijk genoeg is er ook nog zicht op een bruiloft in Openbaring, net zoals bij David in dit lied (19:6-10; couplet 3). In Openbaring worden de tegenstanders ook aangeduid als leeuw (4:7; zie 1 Petr 5:8) of als andere beesten (13:1, 11). Mensen betwijfelen of er iemand kan vechten met zo’n beest (13:4), net zoals Goliat betwijfelt of David het tegen hem kan opnemen (couplet 6).

De strijd in Openbaring

Ook de strijd tussen het lam en de tegenstanders in Openbaring wordt beschreven met beelden die in dit lied voorkomen. Goliat vertrouwt op zijn afgod, zegt David (couplet 14). In Openbaring propageren de beesten afgoderij (Openb 13:14-15). Goliat lasterde God en het volk van God (couplet 22). Het eerste beest in Openbaring doet dat niet minder (Openb 13:5-6). Goliat dreigt David in zijn spuug te laten verdrinken (couplet 9). Dat probeert de slang ook met de vrouw en haar zoon (Openb 12:15). Goliat wil Davids lijk voeren aan de roofvogels (couplet 8). In Openbaring zegt een engel dat over Gods tegenstanders (19:17-21). Goliat dreigt David op te slokken (couplet 17). Dat beeld wordt in Jeremia 51:34 gebruikt voor de tegenstander Babylonië: die heeft het volk Israël opgeslokt. Het boek Openbaring gebruikt de naam Babel voor één van de grote tegenstanders van God (Openb 18). De vele overeenkomsten met het boek Openbaring laten zien dat de bijbelschrijver van dit boek ook dit lied gebruikt heeft als voorbeeld om de strijd tussen het lam en zijn tegenstanders te beschrijven. Dat past bij de laatste regel van het lied: “Moge God voor eeuwig met ons doen wat Hij voor die generatie heeft gedaan!” De overwinning van het lam David op reus Goliat wordt zo een voorbeeld hoe God het in de generaties daarna weer kan laten gebeuren.

Het teken op het voorhoofd

Is de verbinding tussen het lied van het lam en Openbaring nog sterker? Het zou kunnen, maar dan wordt het speculeren. Couplet 25 is het couplet dat begint met de letter Taw. Daarin staat beschreven dat Goliat tegen zijn voorhoofd wordt geraakt. Het voorhoofd speelt een belangrijke rol in het boek Openbaring. Aan de ene kant krijgen de rechtvaardigen een zegel op hun voorhoofd (Openb 7:3-4; 14:1; 22:4) om hen te beschermen. Dit kan verwijzen naar Ezechiël 9:4. Ezechiël moet een Taw op de voorhoofden tekenen bij de mensen die gespaard moesten blijven. Aan de andere kant hebben de aanhangers van het beest ook een teken op hun voorhoofd (Openb 13:16-18). Het beest aapt God na! Een hoofdstuk later blijkt dit merkteken reden te zijn om straf te ontvangen (Openb 14:9-11). In het lied, in het couplet Taw, krijgt Goliat een merkteken op zijn voorhoofd: het betekent zijn dood.

En 666 dan?

We speculeren nog even verder. Als Goliat een voorbeeld is, dan is het beest misschien een soort “herleving” van Goliat. Een aanduiding van Rabbi Jochanan voor Goliat is “Goliat, de onbeschaamde” vanwege diens godslasteringen. Die woorden vormen in het Hebreeuws samen de waarde van 666. Het grappige is dat de medeklinkers van het tweede woord een herhaling van de medeklinkers van Goliats naam vormen: golyat giluy panim. De eerste drie medeklinkers worden herhaald (g l y), maar de laatste letter (de Taw) is vervangen door het derde woord. Weer speelt de letter Taw een rol!

Conclusie

Het boek Openbaring heeft nog veel andere stukken tekst als achtergrond. Het boek Daniël speelt een grote rol en een aantal andere profetieën. Toch mag het lied over David en Goliat niet verwaarloosd worden. Het biedt een oplossing voor het probleem wat nu toch het lied van het lam geweest zou kunnen zijn. Het biedt allerlei achtergronden voor de beeldspraak in Openbaring. Het laat zien dat Gods tegenstanders telkens weer opkomen en God lasteren. Maar het laat ook zien dat de gelovigen altijd kunnen bidden: “Moge God voor eeuwig met ons doen wat Hij voor die generatie heeft gedaan!”