Wachten op God: een middag met Andrew Root
Ooit was de wereld nog niet onttoverd en de rol van de kerk was duidelijk: toegang geven tot het heilige door middel van de sacramenten. Na de Verlichting werd de wereld een materieel universum waarin geloof alleen binnen de kerk nog een plaats heeft. En in onze postmoderne tijd staan álle vormen van geloof fundamenteel ter discussie. Als kerk en gemeenschap moeten we daarom vooral actief wachten op God, aldus de Amerikaanse theoloog Andrew Root. Hij sprak op 5 november met zo'n 120 predikanten en andere werkers in de kerk. Dat deed hij op uitnodiging van het onderzoeksproject Toekomstgericht kerk-zijn.
De toekomst is van God
Door de verzuiling in Nederland kwam de secularisatie in ons land laat op gang. Er is weinig gedeelde geschiedenis tussen verschillende groepen. Dat maakt het moeilijk om de kloof tussen kerk en wereld te overbruggen. Het denken van dr. Andrew Root (Luther Seminary) is een belangrijke bron om in deze tijd hoopvol en moedig te zijn, vanuit de gedachte dat de toekomst van de kerk van God is. Het is in een post-moderne wereld eigenlijk onmogelijk om in het transcendente te geloven, gaf Root aan in zijn lezing. Zelfs in de kerk voelen mensen dat. Tegelijk verlangen we allemaal naar betekenis, dus mensen stellen zelf hun eigen spiritualiteit samen. Dat geeft voor de kerk openingen om uit het hier-en-nu te ontsnappen, aldus Root.
Verwachtingsvol bezig zijn
Maar wat betekent het dat de toekomst van de kerk van God is? Hoe kunnen we in onze Nederlandse context denken vanuit deze verwachting? In de discussie die volgde werd de verbinding gelegd met de kerkelijke praktijk in Nederland. Classispredikant Trinette Verhoeven begon met de opmerking dat Andrew Root eigenlijk een mysticus is, met zijn nadruk op het wachten en op de theologia crucis. Voor haar wil ‘wachten’ zeggen dat we “een andere blik op de werkelijkheid” ontwikkelen. Daarbij is er wel een spanning met het feit dat er in de kerk zoveel gedaan moet worden. “Laten we leren leven met wat er is,” besloot ze. Volgens Andrew Root gaat het bij wachten eerder op een gesprek. In een goed gesprek neem je ook de tijd om te luisteren. Luisteren is niet passief, maar juist actief. Op die manier kan ‘wachten’ opgevat worden als verwachtingsvol bezig zijn.
Behoefte aan diepere verbinding
Bosco Bangura, senior onderzoeker (PThU), gaf aan dat het betoog van Root ook relevant is in een Afrikaanse context. Er is wel een cultuurverschil met Noord-Amerika, maar de nadruk op verbinding overstijgt dat. “We hebben allemaal behoefte aan een diepere verbinding met God en met elkaar.”
Wachten in gebed
Ilonka Terlouw, postdoc praktische theologie (PThU), vroeg aandacht voor gebed als een praktijk die om actie vraagt. “Hoe ziet wachten in gebed eruit?” Bidden is ook in de kerk lastig. Aan de ene kant zijn we zelf ook seculier, aan de andere kant is het gebed geen makkelijke oplossing voor moeilijkheden. Vanuit de zaal kwam hierop de vraag “hoe kunnen we bidden tot een God die niet bestaat?” De reactie van Andrew Root was om het ‘gewoon’ te proberen en dan te kijken wat er gebeurt. Gebed is een oefening in buiten jezelf kijken. “Als je je naar buiten richt, open je jezelf voor wat er komt.”
Hans Schaeffer, hoogleraar praktische theologie (TUU), sloot de discussie af met de opmerking dat we de paradox tussen doen en wachten ook niet te groot moeten maken. Het Bijbelboek Handelingen laat een kerk zien die regelmatig letterlijk wacht op een woord van God. Van hen kunnen we leren om “de tijd te bewonen door handelingen, zoals bidden, lezen en verhalen vertellen.”
