Resonantie: preken in tijden van versnelling en vervreemding
Resonantie is een mysterieus begrip. Ze is, zegt Duitse socioloog Hartmut Rosa, principieel onbeschikbaar, unverfügbar. Ze ligt niet in onze macht. Maar als resonantie gebeurt, krijgt het leven kleur en zin. Aan de PThU Groningen vond begin juni de conferentie plaats die zich richtte op het begrip resonantie. Zo'n veertig predikanten, kerkelijk werkers en studenten bespraken Rosa's resonantietheorie. Een intrigerend perspectief op onze samenleving die theologen uitdaagt om de resonantie van hun theologie en prediking te doordenken.
"Resonantie is niet in onze macht"
De conferentie was een samenwerking tussen de PThU, Christelijke Hogeschool Ede (CHE) en IZB en trok deelnemers uit de breedte van de kerk. Voorafgaand aan de lezing werden de deelnemers ingewijd in de theorie van Rosa vanuit het perspectief van Kees van Ekris (IZB) en zijn verkenning van de tijdgeest als Theoloog des Vaderlands. "Rosa zegt dat er agressie zit in de mentaliteit van onze cultuur," aldus Ekris. "Wij proberen de wereld kenbaar te maken, toegankelijk, beheersbaar en bruikbaar. Zo krijgen wij controle over de dingen en zo verstommen de dingen. Resonantie past amper in de mentaliteit en de opjagende structuren van onze samenleving, want resonantie is niet in onze macht." (Download de hele lezing van Kees van Ekris.)
"We zijn veel minder gericht op Gods handelen"
André Verweij (PKN/PThU) legde een verbinding tussen de resonantietheorie van Rosa en het spiritualiteitsbegrip van Andrew Root, een praktisch theoloog verbonden aan Luther Seminary in Saint Paul (Verenigde Staten), met het oog op gemeente-opbouw. "De vraag van Root is: nemen we de crisis in de kerk serieus genoeg?" zei Verweij in zijn lezing. "Acties in de kerk, gericht op vernieuwing, innovatie, met als doel: relevant zijn voor mensen vandaag, komen volgens Root voort uit immanent denken. We verwachten nog wel iets van ons eigen menselijk-creatief handelen. We zijn veel minder gericht op Gods handelen." (Download de hele lezing van André Verweij.)
Kritisch kijken naar resonantie van prediking
Prof. Sabrina Müller uit Bonn adresseerde de prediking vanuit haar visie op preken als ‘communicatieve praktijk’. Zij reikte de deelnemers een lens aan om kritisch te kijken naar wie of wat de prediking precies resoneert als het gaat om stemmen, macht en belangen.
"We zijn betekenisgevers van ons eigen bestaan"
De nieuwe lector van de CHE, Jan Martijn Abrahamse, daagde de deelnemers uit om zich te verhouden tot het missionaire werk in relatie tot het resonantiebegrip van Rosa. "Onze versnellende tijd boetseert ons tot timemanagers die door controle en beheersing zich staande houden in het leven," aldus Abrahamse. "We zijn zodanig makers en scheppers geworden, betekenisgevers van ons eigen bestaan. In zo’n bestaan ontbreekt het in toenemende mate aan de plaatsen in het straatbeeld en ruimten in onze agenda om te luisteren. Om te horen. Een manier van leven die ons doof maakt voor de stem van God." (Download de hele lezing van Jan Martijn Abrahamse.)
Relevant thema
Naast de lezingen waren er ook verschillende workshops rondom de thematiek van het boek van Rosa, zoals van Ciska Stark (PThU), Johan ter Beek (PKN), Ben van Veen (PKN) Maarten Kater (TUA) en Nele Neidiger (Münster). Als afsluiting bezochten de deelnemers de lezing van Hartmut Rosa over resonantie en prediking. Deelnemers waardeerden de inhoud van de conferentie, de relevantie van het thema en de betrokkenheid van de drie samenwerkingspartners vertegenwoordigd in organisatie en sprekers. Ze moedigen verdere samenwerking aan.
