“Dit is de plek waar het moet gebeuren”

Ervaring die de handeling overstijgt

Haar eerste herinneringen aan de kerkdienst vallen samen met haar eerste orgel- en pianolessen, en die combinatie legde de kiem voor haar latere werk. Fascinerend vond ze het: dat muziek iets is dat je samen kunt doen, voor je plezier, maar dat er tegelijkertijd daarin iets kan ontstaan wat de handeling zelf overstijgt. “Die ervaring dat iets van de andere kant komt, groter is dan jezelf, waar je geen woorden aan kunt geven.” Haar fascinatie hiermee leidde tot haar werk als liturgiewetenschapper, en tot diverse onderzoeken naar liturgie en rituelen in en buiten de kerk, bijvoorbeeld naar het mediaspektakel The Passion.

Grote vraagstukken van deze tijd raken aan geloof

Door haar onderzoek, vertelt Klomp, is ze steeds meer gaan inzien dat de dynamiek tussen handelen en geloof ook speelt bij onze omgang met de grote vraagstukken van deze tijd, zoals klimaat, vluchtelingen of woningnood. “Grote thema's die ons leven beheersen, raken aan hoe ons geloof eruitziet. Onze omgang met anderen, met de aarde, met technologie: het doet iets met je als je bidt voor vluchtelingen, als je als kerkelijke gemeente besluit om een moestuinproject te starten, als je collectegeld overmaakt met je smartphone. Dat heeft impact op ons leven, denken en geloof. Op hoe we naar de wereld kijken en hoe God daarin betrokken is. Het drukt iets uit van ons geloof, maar vormt ook ons geloof.”

Vraagstukken uit het leven in de kerk

Dit idee van ‘embodied faith’ is een rode draad in al haar onderzoek en het onderzoek van de leerstoelgroep Worship and formation die zij binnen de PThU leidt. En niet zonder reden, vindt Klomp: “De kerk is onderdeel van de samenleving. Dus alle vraagstukken waar we in het leven mee te maken krijgen, groot en klein, zijn ook in de kerk, voor de kerk. Als de kerk daar niets mee te maken zou hebben, dan gaat het niet over ons. En dus ook niet over hoe God in het leven van mensen betrokken is – hoe mensen betrokken zijn in het verhaal van God.” Klomps onderzoek bevindt zich dan ook doorgaans op het snijvlak van kerk en samenleving. “Want als je ervan uitgaat dat God zich heeft laten kennen als mens in deze wereld, dan is deze wereld de plek waar geloof gestalte wil krijgen.” Ze vindt het een risico als geloof alleen maar gaat over onze binnenwereld. “Dan gaat het maar over een deel van onszelf. God schiep de aarde, maar niet als springplank naar de hemel. Dit is de wereld die ons gegeven is, de aarde die ons gegeven is; wij zijn elkaar gegeven. Dit is de plek waar het moet gebeuren.” In het onderzoek naar hoe geloof belichaamd wordt, is in haar leerstoel bijzondere aandacht voor ritueel handelen, voor kunstpraktijken, voor jongeren en voor mensen in de ‘marge’ van de samenleving.

“Je komt er niet met één benadering”

Om relevant te zijn en te blijven, heeft theologie een eigen visie en een eigen verhaal nodig rondom de vraagstukken die in deze wereld op ons afkomen, vindt ze. Aan de ontwikkeling van goede en relevante theologie wil ze verder bijdragen als hoogleraar, de komende jaren onder andere als leider van het PThU-project Grond. “In dit project kijken we hoe we ons tot de aarde verhouden, met grond als lens.” Dat doet ze samen met praktisch theologen, systematisch theologen, bijbelwetenschappers en wetenschappers buiten de theologie. Het onderzoeksteam dat ze leidt, wil uitvinden hoe je kunt komen tot een integrale theologische benadering die praktijken, overtuigingen en bronnen met elkaar verbindt en in gesprek brengt. “Het is wel een uitdaging voor de theologie om uit te vinden hoe je dat doet op een vruchtbare manier. Daar wil ik als praktisch theoloog graag mijn steentje aan bijdragen. Onze wereld is zo complex; als je daar iets van wilt begrijpen, iets zinnigs over wilt zeggen, kom je er als theologen niet met alleen je eigen benadering. Om een echte bijdrage te kunnen leveren, heb je elkaars kennis en expertise nodig.”