Gezamenlijk project naar gender in Nieuwe Testament van start

Machine learning

Het project 'GenderVarianten - Revisionen von Genderkonstruktionen in Textüberlieferungen' brengt nieuwtestamentische studies, genderstudies en machine learning samen. Het onderzoek naar gender in de manuscripttraditie van het Nieuwe Testament werpt nieuw licht op de rol van gender en opvattingen over genderrollen in het vroege christendom. Tegelijkertijd ontwikkelt het onderzoek de rol van machine learning op het gebied van digital humanities in het algemeen.

Opzet van het project

Het project heeft drie PhD-posities. Deze onderzoeken:

• de methodologie van het gebruik van machine learning voor de analyse van gender in oude manuscripten
• de bevindingen met betrekking tot gender
• hun betekenis voor de geschiedschrijving en hedendaagse theologische reflectie van de christelijke traditie

De projecten worden uitgevoerd als joint doctorates, waarbij de gastinstellingen in Duitsland, de Universiteit van Rostock, de Wismar University of Applied Sciences en de Evangelische Hochschule Ludwigsburg, samenwerken met de Protestantse Theologische Universiteit en de Vrije Universiteit Amsterdam.

Speerpunten binnen het project

Het onderzoek maakt gebruik van duizenden, vaak eeuwenoude manuscripten van het Nieuwe Testament die de afgelopen jaren zijn gedigitaliseerd. Daarbij zijn er drie speerpunten:

1. Het onderzoek kijkt naar manieren waarop de tekstuele overdracht van het Nieuwe Testament gendergerelateerde variaties bevat, met de nadruk op eerder geïdentificeerde casestudies. 
2. Binnen het onderzoek wordt een op machine learning gebaseerde manier opgezet om ontwikkelingen die over gender gaan in de overdracht van de tekst van het Nieuwe Testament te traceren.
3. Het onderzoek verzorgt een ethische en theologische reflectie op zulke variaties en hun betekenis voor het begrip van de christelijke traditie en de voortzetting ervan in de 21e eeuw.

Voorbeeld genderrollen: 'het verslag van haar'

In de codex Sinaiticus, een van de meest prominente manuscripten van het Nieuwe Testament, staat in Matteüs 9:26 de tekst 'het verslag van haar' (een meisje genezen door Jezus), in plaats van 'de roem van hem' (Jezus), of 'het nieuws van de gebeurtenis' (de genezing). Deze drie opties, vertegenwoordigd in de manuscripttraditie, hebben een sterke invloed op wat voor soort genderrollen op welke manier worden benadrukt. In gestandaardiseerde spelling zijn de drie opties:

• ἡ φήμη αὕτη, dat wil zeggen: het nieuws van deze gebeurtenis
• ἡ φήμη αὐτῆς, dat wil zeggen: het nieuws over het meisje
• ἡ φήμη αὐτοῦ, dat wil zeggen: het nieuws over hem (Jezus)

Afbeelding: London, British Library, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons