Promotie Theo van Leeuwen: What layer are we on?

Promotores

Eerste promotor: Prof. dr. Martin Walton
Tweede promotor: Prof. dr. André Mulder

Praktische informatie

Datum: maandag 20 januari 2025
Locatie: Jacobikerk, Utrecht
Aanvang: 10.00 uur

Over het onderzoek

Geestelijk verzorgers bieden, volgens hun beroepsstandaard, ondersteuning bij zingeving en levensbeschouwing. Daartoe beschikken zij over een aantal competenties, waaronder de hermeneutische: het vermogen om actuele levenservaringen te verbinden met zingevende bronnen en tradities.

In de praktijk van de theologie opleiding blijkt dat ook na jaren studie, studenten moeite hebben met deze competentie, zowel naar de inhoud daarvan als in de uitvoering. Nadere beschouwing leerde dat de diverse opleidingen in ons land en het werkveld verschilden in definiëring en dat het nog niet zo eenvoudig is om in onze pluraal levensbeschouwelijke tijd te spreken over bronnen en tradities. Immers: welke en van wie? Bovendien is een geestelijk verzorger in levensbeschouwelijk opzicht niet kleurloos en heeft ook een eigen levensbeschouwing. Hoe interfereert dat met de overtuiging van de gesprekspartner?

Na een oriënterend onderzoek onder docenten van verschillende theologische opleidingen en na een literatuurstudie vanuit een wijsgerig-theologisch, een psychologisch-communicatief en een pastoraal-theologisch perspectief, heeft het onderzoek van de praktijk vorm gekregen in een meervoudige geïntegreerde casestudy. Zeven protestants christelijke predikant-geestelijk verzorgers uit zes verschillende ziekenhuizen hebben meegewerkt in de vorm van het beschikbaar stellen van uit hun praktijk op geluidsdrager opgenomen gesprekken, hun directe reflecties daarop en een interview over hun vakopvatting en hun gedachten over hermeneutische communicatie.

Het resultaat is een zeer gedetailleerde analyse van de gesprekspraktijk die aan geestelijke verzorgers en pastores concrete handreikingen biedt om met mensen van verschillende levensbeschouwelijke achtergronden effectief en behulpzaam in gesprek te raken over hun levensbeschouwelijke en existentiële situatie. Belangrijke elementen daarin zijn de verschillende lagen van betekenis, het gebruik van metaforische taal en de bijdrage van de gesprekspartner. Daarnaast krijgen opleidingen verhelderende perspectieven aangereikt om toekomstige pastores en geestelijk verzorgers beter toe te rusten in gespreksvoering.

Het onderzoek is verricht in een samenwerkingsverband van de Protestantse Theologische Universiteit en de Chr. Hogeschool Windesheim, opleidingen Theologie en Levensbeschouwing.

Biografie van de promovendus

Theo van Leeuwen (Rotterdam, 1958) studeerde theologie aan de Universiteit Utrecht en een deel klinische psychologie aan de Vrije Universiteit. In 1994 behaalde hij zijn doctoraal examen theologie met als hoofdvak pastorale psychologie en bijvakken Oude Testament en klinische psychologie. Zijn doctoraalscriptie ging over de veranderende kracht van narratieve interventies in het pastoraat. Ondertussen deed hij de kerkelijke opleiding van de Nederlandse Hervormde Kerk aan dezelfde universiteit. In 1987 werd hij als predikant bevestigd. Daarna specialiseerde hij middels opleidingen en cursussen verder in pastorale gespreksvoering. Sinds 2007 is hij gecertificeerd als pastoraal supervisor en opleider klinische pastorale vorming.

Theo was predikant in Arkel en Spijkenisse. Sinds 2005 werkt hij bij de opleidingen Theologie en Levensbeschouwing van de Hogeschool Windesheim als docent pastoraat en existentiële zorg. Als supervisor wordt hij regelmatig gedetacheerd naar de Protestantse Theologische Universiteit. 

Theo is getrouwd met Carla Los. Zij hebben drie kinderen met partners en drie kleinkinderen.